भांगरा कॆसाचि चल्लि: ऎक लॊककाणियॆचे कथन स्वरूप

भांगरा कॆसाचि चल्लि: ऎक लॊककाणियॆचे कथन स्वरूप

जानकि जानकि सकयल दॆंव
आय्यिले सोयरें राखता आस्संती
मांटवाचे कॆळी सुकता आस्स
मोगरे फूल बावता आस्स
केल्लॆल रांदप बेळ्शता आस्स
जानकि जानकि सकयल दॆंव

सकयल दॆवून मांटवाक यॊ. आनि त्या भांगरा कॆसाचे चेल्ल्यॆकच व्हारडीक जात्तलॊ म्हणून हठ धरून बशीलॊ तुग्गॆलॊच भावाले सांगात लग्न जा.

अशें, रुक्कार चडून बशीलॆ भांगरा कॆसाचि चेल्लि जानकीक तिग्गॆल आवूस, बाप्पूस, व्हन्नि, आनित्यादि सोयरे नानाविधार विनव्णि करताति.

हॆ कस्सलॆ. आयकनात्तिलॆ, पळयनात्तिलॆ गजाल घडत आस्सा. भावानच आपण्याले स्वंत भयिण्यॆक व्हारडीक जावचॆ?.

मांटवाचे कॆळी करपून वच्चॊ
मोगरे फ़ूल कुस्सून वच्चॊ
काल मेगॆली आवूस आशिली
आयज मेगॆली मायि जात्ता
काल मेगॆलॊ बाप्पूस आशिलॊ
आयज मेगॆलॊ मावु जात्ता
काल मेगॆल कुळार आशिलॆ
आयज मेगॆल घॊवाघर जात्ता

आयज्चॆ परांत आपण्यान अम्मा म्हणून कॊणाक आपॊवचॆ. बापूस म्हणून कॊणाक पळॊवचे. घॊवाघरांत मनभरल्यार खंयचे कुळाराक वच्चॆ. अशें त्या भांगरा कॆसाचे चलियॆल मनांतलॆ तळमळॊ.

आखिरॆक ती भांगरा कॆसाचे चल्लि जानकि, सूर्यदॆवाक मागता.

देंवय सूर्या तुगॆल शाल सकयल
जात्ता हांव तुग्गॆल व्हकल.
तु माक्का लग्न जा आनि माक्का तुगॆल घराक अपॊवन व्हर !

सूर्यदॆवु शाल सोडता. जानकि तिग्गॆल व्हरल त्या शालाक गांट घालता आनि तीणे बश्शीलॆ रुक्का तुदियॆर दाखून उडकी मारता. तीणे भूंयचॆर पडचे पयलॆ सूर्यदॆवु तिक्का धरून आपॊवन व्हरता.

ही काणि मेगॆल बापमान आमका सांगचे आशिलॆ. आमि भाव भयण्यॊ सांगात बयसून ती काणि आयकत खुशि पावता आशिलींति. जाल्यार आता ती काणि उडगास काडून बरयतना मनांत कितकी घायसॊक भरला.

जानकी बदच सूर्यदॆवाचे घराक गेल्लिकी? या तीणे उडकी मारून जीवु सोडलॊ?. तरि ह्या घडनॆक कारण कितॆं?, भावान भयिण्याक खंयचे नदरॆन पळॊवका?. ह्या प्रश्नं मनांत परतून परतून उबजता. ऎक लॊक काणि म्हळ्यार प्रश्न करूंक मस्त आस्पद आसचे ऎक प्रक्रिया. चेरडूंवांचे मनांत प्रश्न उबजूका. तॆ प्रश्नॆंचे आनि भावनॆंचे मंथनांत घडन जात्ता लॊक संस्कृति. हॆंच लॊक काणियॆंचे महत्व.

कोंकणींत ह्या काणियॆचे विभिन्न पठ्य:

माका हॆ कोंकणी काणियॆचे दॊन प्रकटित पठ्य मेळला.

ऎक पठ्य मानेस्तिण जयंति नायक हांनि संकलन तथा संपादन कॆललॆ कोंकणि लॊककाणयॊ म्हणचॆ पुस्तकांत भांगरा कॆसांचें राजकन्या म्हणून प्रकाश जाल्ला. ह्या काणियॆंत ती ऎक रायालि धूव. आनि त्या वाड्डिलॆ चलियॆक लॊकाचे नदरॆंतल्यान निपॊवन ऎक रान्नांतल्या रावळारांत दवरला. तिका सोयरीक सोधूचाक लागल्यांति राय आनि राया बायल. तांका आनि ऎक पूत आसता. तॆ चल्लॆक ऎकपावटि मृगबॆटॆक वयतना न्हंयचे व्हयलांत भांगराचे ऎक दीगूच कॆसु मॆळता. आनि तॆ भांगरा कॆस आसचे चलियॆकच आपण लग्न जातलॊ म्हणून तॊ सोपत घालता. अशें काणि वाडता. आखिरॆक व्हारडीकॆचे म्हांटवांतल्यान व्हकलॆक सूर्यदॆवु आपॊवन व्हरता.

ह्या आवृत्तींत चलियॆ कडॆक विनंति करचॆ पद्यावळी ना. ती फ़कत सूर्यदॆवाचे उपासन करता. आनि तॊ तिका प्रसन्न जावून जगमगीत प्रत्यक्षरूपार आपॊवन व्हरता.

आनि‌ऎक पठ्य आसा: ओलिविनॊ जे.एफ़. गॊम्स हांनि इंग्लीशांत बरयिलॆ कोंकणि फ़ॊक टॆल्स म्हणचे पुस्तकांत. दि गॊल्डन हॆरड गर्ल

ह्या पठ्याचे स्वरोप थॊडे वेगळे. हॆ पठ्यांत ती चल्लि रायालि धूव न्हंय. ह्या चलियॆल भांगरा कॆस तिगॆल भावाक मेळता. आनि तॆ चेल्लॊ सान प्राय दाखून हठ वाड्डॊन घेता की आपण व्हारडीक जाल्यार तॆ भांगरा कॆसाचि चलियॆक, नातल्यार आपण जीव सोडतलॊ म्हणून तॊ हांतुळ धरता. अशें आवूस बापूस त्या भाव भयिण्याक व्हार्डीक करूंक भायरसर्ताति. चल्लियॆक लागी घराचि मांतारि ऎक बी दिता. चल्लि ती बीयॆक बांयचे तडियॆर वोयता. रातफाल्लॆ भीतर थंय ऎक रूक जात्ता. आनि रात्ति भांगरा कॆसाचि चल्लि रुक्कार चडून निपॊवन बसता. फ़ांत्यार लॊक सकड तिक्का सोधताति. ती मेळना. आखिरॆक सांजॆर ती रुक्कार बसल्या म्हणून कळतना सकड यॆवून तिका विनव्णि करताति. ती आयकना. तिगॆल भाव रुक्कार चडता. ती घेल्ल्यार चडता. तॊ घेल्यार चडता ती पान्नार चडता आनि आकाशंतलॆ चंद्राक मागता. चंद्र ऎक दीग किरण तिचॆ कडॆन सोडता. ती त्या किरणाक धरून चंद्राचे घरा पावता. चंद्राक व्हारडीक करून घेता. थंय धा वरस सोंपताति. तिका आवूस बापूसांचे उडगास येता. चंद्राचे लागि विनव्णि करून ती भूंयचॆर यॆता आनि म्हारीलो वॆस घालता. तोंडाक आनि हातापायाक करि लावून गेता. कुळार वत्ता. थंय घराबायलॆ काम तिका दिताति. जेवणा खातिर हात पाय धुत्तना तिगॆल काळे करि धूवन वत्ता. तिगॆल पॊटखॊल जाता. जाल्यार ती चल्लि धावून परत चंद्राले घराक पावता.

ह्या पठ्य इंग्लीषान आसचे कारण ह्या काणियॆचे निरूपणा विधान मूळ रूपार कशें आसतलॆं म्हणून आमका कळना.

ह्या लिखाणाचे पावलार हांवे उल्लॆख केललॆ पदां मेगॆल बापमान सांगचे आशिले. तरि तॆच ऎक स्वरूपाचे पठ्य जाता.

आनिकय वेगवेगळे स्वरूपांचे पठ्य कोंकणिंत आसचाक फाव आस्स. कोंकणी उलॊवपी लॊक ह्या करावळीचे विस्त्रत प्रदॆशांत शिंपून गेल्लॆल निमित काणियॆंत त्या प्रदॆशांचे लॊकरूढिचे प्रभाव आसता. संशॊधन अगत्य आसा.

हॆ काणियॆचे सार्वत्रिक स्वरूप:
संसाराचे सक्कड लॊक काणियॆंचे स्वरूप अध्ययन करून आर्ने आनि थामसन म्हणचॆ लॊकवॆद विद्वांसांनि लॊककाणियॆंचे स्वरूप वर्गीकरण आनि संकलन केला. तॆ संकलनांत ऎक भावान तागॆल भयिण्यॆक लग्न जावचाक प्रयत्न करचॆ विषयाचे संसारांतलॆ सकड काणियॆंक ऎटि७२२ म्हणून वर्गीकरण केल्ला.

आमचे कोंकणी लॊक काणि भांग्रा कॆसाचि चल्लि हॆच वर्गांत बसता म्हणून सांगयॆत.

अस्सली ऎकि काणि तुळु भाशॆंत आसा. बाले मीन मुगुडु मीन म्हणून त्या काणियॆचे नांव. डा. पुरुषॊत्तम बिळिमले हांनि क्षॆत्र संचार करून ह्या काणियॆचे समग्र अध्ययन केला. ताणे ह्या काणियॆचे २२ वेगवेगळे पठ्य संग्रह करून विश्लॆषण केल्ला.

त्या तुळु काणियॆंत चल्लि भांगरा कॆसाचि न्हंय. ती सात भावांचे मागशी जाल्लि ऎकळी चल्लि. तिका व्हरडीक जातलॊ म्हणून धाकलॆ भावान धरिले हठ. चल्लि रुक्कार चडून बसता. तिगॆल दॊळ्याचे उदकान सकयल ऎक तंळे जात्ता. सकडांचे माकशि येत्ता भावु रुक्कार चडता. भयणि रुक्कार दाखून तंळ्यांत उडता आनि बाले मीन म्हणचे पातळ चलियॆवरी आसचे झळके जात्ता. भावूय तळ्यांत उडता आनि मुगुडु मीन म्हणचे झळके जात्ता. ती झळकी ऎक नल्कॆंचॆल बलॆंत शिरकताति. सांगात शिजयतना कुळ्ळॆंत रगताचे फ़ॆणु उबजता. भीवून भायर उड्डयलॆ कडॆन वाळि आनि भाज्जि जाता. तॆ सांगात शिजयतना परत रगत उबजता. अशें परत परत घराचे भितर आनि भायर तॆ दॊनि संकॆत स्वरूपि भाव आनि भयणी वेगवेगळे रूप धारण करताति. घराचे भायर सुशेगात राबचे जीव घराचे भितरि निशिद्ध स्वरूप घेत्ताति.

ह्या काणियॆंचे संदॆश:
ऎक समुदायांत भावान भयिण्यॆल कडॆन लैंगिक समागमाचे नदरॆन पळॊवचे निशिद्ध ठरॊवचाक असलॆ काणियॆचे संकथन जात्ता म्हणून साभार लॊकवॆद विद्वांस सांगताति.

ऎक समुदायांत भाव आनि भयिणी साभार काळ सांगात राबचॆ साध्यता चड आशिलॆ कडॆन असलॆ काणियॆचे संकथन जात्ता म्हणून कांय विद्वांस सांगताति.

कोंकणी लॊकांचे विस्तरित संस्कृतिचे दाखल करका जाल्यार हर कोंकणि लॊककाणियॆचे विभिन्न पठ्यांचे तुलनात्मक अध्ययनाचे गरज आसा.